×
logo EKO-UNII;border:none grantodawcy
menu

Konsultacje społeczne w procesie legislacyjnym - dobre praktyki

1 listopada 2018

Spis treści

I.   Podstawowe informacje o konsultacjach społecznych
II.  Zasady prowadzenia konsultacji
III. Technologia a konsultacje społeczne
IV. Źródła wiedzy

I. Podstawowe informacje o konsultacjach społecznych

Konsultacje społeczne to jedna z instytucji demokracji bezpośredniej, a branie udziału w konsultacjach prowadzonych przez organy władzy publicznej jest jedną z form aktywnego udziału w społeczeństwie obywatelskim.
Głównym celem konsultacji jest uzyskanie przez administrację państwową opinii społeczeństwa w zakresie proponowanych zmian (kształtu i kierunków polityk publicznych, jak i sposobów ich realizacji). Pośrednim celem jest doskonalenie procesu legislacyjnego i jakości świadczonych usług publicznych, oraz zapewnienie większej przychylności i wsparcia dla proponowanych zmian ze strony społeczeństwa.
Konsultacje powinny być prowadzone na każdym etapie prac nad projektowanym aktem prawnym, przy czym należy podkreślić, że proces ten powinien rozpoczynać się na możliwie wczesnym etapie, w szczególności już w fazie koncepcyjnej (tzw. prekonsultacje).

Należy zauważyć, że konsultacje społeczne mają charakter „miękkiego” narzędzia ze względu na to, że uzyskane stanowiska nie są wiążące dla organów władzy publicznej. Zatem uwagi zgłoszone w toku konsultacji społecznych mogą zostać uwzględnione w całości lub części albo nieuwzględnione w ogóle.

Przeprowadzenie konsultacji społecznych z różnymi grupami społecznymi i ich reprezentacjami (organizacjami) może mieć miejsce na podstawie wymagań prawa lub woli politycznej.
Co do zasady, zgodnie z Wytycznymi do przeprowadzenia oceny wpływu oraz konsultacji publicznych w ramach rządowego procesu legislacyjnego proces konsultacji można uznać za poprawny, jeśli:

  • zostaje uruchomiony na możliwie wstępnym etapie tworzenia polityk publicznych i ich założeń,
  • czas przeznaczony na wyrażenie opinii na każdym etapie prac nie jest krótszy niż 7 dni, a 14 dni w przypadku aktu normatywnego (zalecane jest jednak 21 dni),
  • w harmonogramie konsultacji przewidziany jest czas na analizę opinii i przygotowanie odpowiedzi.

Natomiast idealny proces legislacyjny powinien urzeczywistniać wszystkie z Siedmiu Zasad Konsultacji:

  1. Dobra wiara,
  2. Powszechność,
  3. Przejrzystość,
  4. Responsywność,
  5. Koordynacja,
  6. Przewidywalność,
  7. Poszanowanie interesu ogólnego.

II. Zasady prowadzenia konsultacji

Wnioskodawca (czyli organ administracji lub upoważniony podmiot) jest zobowiązany do przestrzegania zasad określonych w:

  1. Regulaminie pracy Rady Ministrów będącym uchwałą Rady Ministrów. Zgodnie z art. 93 ust. 1 Konstytucji RP uchwały Rady Ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty.
  2. Wytycznych do przeprowadzenia oceny wpływu oraz konsultacji publicznych w ramach rządowego procesu legislacyjnego przyjętych przez Radę Ministrów 5 maja 2015 r.
  3. Siedmiu Zasadach Konsultacji, czyli dobrych praktykach wypracowanych przez administrację i organizacje pozarządowe w maju 2013 roku. Siedem Zasad Konsultacji stanowi część Kodeksu Konsultacji, który w rzeczywistości nie zawiera żadnych dodatkowych ustaleń [sic!].

1. Regulamin pracy Rady Ministrów

W poniższej części zostanie przedstawiona treść najważniejszych postanowień Regulaminu pracy Rady Ministrów wraz z praktycznymi omówieniem skutków danych zapisów względem procesu konsultacji publicznych.

§ 36. 1. Organ wnioskujący, biorąc pod uwagę treść projektu założeń projektu ustawy, projektu ustawy lub projektu rozporządzenia, a także uwzględniając inne okoliczności, w tym znaczenie projektu oraz przewidywane skutki społeczno-gospodarcze, stopień jego złożoności oraz jego pilność, przedstawia projekt do konsultacji publicznych, w tym może skierować projekt do organizacji społecznych lub innych zainteresowanych podmiotów albo instytucji w celu przedstawienia ich stanowiska, uwzględniając wytyczne w zakresie prowadzenia konsultacji publicznych, jeżeli zostały ustalone przez Radę Ministrów lub jej organ pomocniczy.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do projektów dokumentów rządowych innych niż wymienione w ust. 1.

Z § 36 Regulaminu wynika, że każdy wnioskodawca:

  • powinien wziąć pod uwagę specyfikę aktu przedstawianego do konsultacji, a także inne okoliczności, jak np. istotność wprowadzanych zmian, zainteresowanie publiczne daną kwestią, poziom skomplikowania i na tej podstawie odpowiednio dostosować metodę konsultacji, krąg interesariuszy oraz termin na zgłoszenie uwag,
  • powinien uwzględniać Wytyczne (niżej) oraz Siedem Zasad Konsultacji,
  • konsultacje muszą się odbyć w przypadku projektu: założeń ustawy, ustawy, rozporządzenia i innych dokumentów rządowych (np. polityk).

Praktyczna uwaga: o sposobie zbierania uwag dla konkretnej zmiany prawa można dowiedzieć się klikając w serwisie Rządowego Procesu Legislacyjnego (RPL) na zakładkę „Konsultacje publiczne - Pisma kierujące projekt do konsultacji publicznych” i otwierając umieszczone tam pismo przewodnie.

TERMIN

§ 40. 1. Organ wnioskujący, kierując projekt dokumentu rządowego do uzgodnień, konsultacji publicznych lub opiniowania, wskazuje termin do zajęcia stanowiska.
2. Jeżeli termin do zajęcia stanowiska nie wynika z przepisów odrębnych, organ wnioskujący wyznacza go, biorąc pod uwagę przedmiot, zakres i objętość projektu dokumentu rządowego, zakres podmiotów, na które projekt oddziałuje, oraz pilność sprawy.
3. Wyznaczenie terminu do zajęcia stanowiska krótszego niż 7 dni, a w przypadku projektu aktu normatywnego – krótszego niż 14 dni, od udostępnienia projektu wymaga szczegółowego uzasadnienia.
4. Jeżeli skutki nieprzedstawienia stanowiska nie wynikają z przepisów odrębnych, organ wnioskujący może uznać nieprzedstawienie stanowiska w wyznaczonym terminie za uzgodnienie treści projektu lub przedstawienie opinii pozytywnej, a w przypadku konsultacji publicznych – za rezygnację z przedstawienia stanowiska.

Z § 40 Regulaminu wynika, że termin na nadesłanie uwag:

  • może wynikać z przepisów odrębnych,
  • jeśli nie wynika z przepisów odrębnych to wyznacza go wnioskodawca i uwzględnia przy tym takie czynniki jak: przedmiot, zakres i objętość projektu dokumentu rządowego, zakres podmiotów, na które projekt oddziałuje oraz pilność sprawy
  • w przypadku ustawy i rozporządzenia, jeśli termin zostanie wyznaczony na krócej niż 14 dni wnioskodawca powinien to szczegółowo uzasadnić ( są to tzw. konsultacje szerokie, w którym powinno mieć miejsce stosowanie Siedmiu Zasad Konsultacji)
  • w przypadku innych aktów niż normatywne (np. polityk), jeśli termin zostanie wyznaczony na krócej niż 7 dni wnioskodawca powinien to szczegółowo uzasadnić (są to tzw. konsultacje w standardzie minimum).

Ponadto Regulamin pracy Rady Ministrów zawiera szczegółowe postanowienia co do terminów na przeprowadzenie konsultacji dla poszczególnych aktów:

  • §107 ust. 1 – w przypadku projektu założeń ustawy - wyznaczenie terminu do zajęcia stanowiska w ramach uzgodnień, konsultacji publicznych lub opiniowania krótszego niż 14 dni od udostępnienia projektu wymaga szczegółowego uzasadnienia.
  • §120 ust. 1 – w przypadku projektu ustawy opracowanego na podstawie założeń projektu ustawy - wyznaczenie terminu do zajęcia stanowiska krótszego niż 21 dni od udostępnienia projektu wymaga szczegółowego uzasadnienia.
  • §129 – w przypadku projektu ustawy opracowywanego bez uprzedniego przyjęcia założeń - wyznaczenie terminu do zajęcia stanowiska w ramach uzgodnień, konsultacji publicznych lub opiniowania krótszego niż 21 dni od udostępnienia projektu wymaga szczegółowego uzasadnienia.
  • §133 – w przypadku projektu rozporządzenia Rady Ministrów oraz rozporządzenia i zarządzenia Prezesa Rady Ministrów - wyznaczenie terminu krótszego niż 10 dni od udostępnienia projektu do zajęcia stanowiska w ramach uzgodnień, konsultacji publicznych lub opiniowania projektu rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów wymaga szczegółowego uzasadnienia.
  • §142 ust. 1 – w przypadku projektu rozporządzenia ministra - wyznaczenie terminu krótszego niż 10 dni od udostępnienia projektu do zajęcia stanowiska w ramach uzgodnień, konsultacji publicznych lub opiniowania projektu rozporządzenia ministra wymaga szczegółowego uzasadnienia.

Praktyczna uwaga: o terminie wyznaczonym dla zgłoszenia uwag dla konkretnej zmiany prawa można dowiedzieć się klikając w serwisie RPL na zakładkę „Konsultacje publiczne - Pisma kierujące projekt do konsultacji publicznych” i otwierając umieszczone tam pismo przewodnie, zatytułowane najczęściej „Pismo – konsultacje publiczne”.
Z tego samego dokumentu można uzyskać wiedzę na temat podmiotów, do których wnioskodawca skierował spersonalizowane powiadomienia. Jeśli reprezentujesz organizację, która otrzymała takie pismo, a termin jest sformułowany „ w ciągu 7 dni od otrzymania niniejszego pisma” to termin ten liczy się od momentu odbioru pisma. W przeciwnym wypadku termin liczy się od daty udostępnienia ww. pisma w serwisie RPL.

RAPORT

§ 51. 1. Organ wnioskujący sporządza raport z konsultacji obejmujący:
1) omówienie wyników przeprowadzonych konsultacji publicznych i opiniowania;
2)  przedstawienie wyników zasięgnięcia opinii, dokonania konsultacji albo uzgodnienia projektu z właściwymi organami i instytucjami Unii Europejskiej, w tym Europejskim Bankiem Centralnym;
3)  wskazanie podmiotów, które zgłosiły zainteresowanie pracami nad projektem w trybie przepisów o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa, wraz ze wskazaniem kolejności dokonania zgłoszeń albo informację o ich braku.
2. Omówienie wyników konsultacji publicznych i opiniowania wskazuje podmioty, które przedstawiły stanowisko lub opinię, oraz zawiera omówienie tych stanowisk lub opinii i odniesienie się do nich przez organ wnioskujący.

Z § 51 Regulaminu wynika, że po zakończeniu konsultacji, wnioskodawca powinien przygotować raport, który zawiera omówienie wyników konsultacji (kto i jakie uwagi zgłosił, czy uwagi zostały uwzględnione, w jakim zakresie, dlaczego nie zostały uwzględnione).

Praktyczna uwaga: raport z konsultacji można znaleźć w serwisie RPL pod konkretną zmianą w zakładce „Konsultacje publiczne - Odniesienie się wnioskodawcy do uwag”. Przykładowe zestawienie uwag można zobaczyć tutaj. Należy podkreślić, że za naganną należy uznać praktykę publikowania ww. zestawienia dopiero na etapie parlamentarnym lub niepublikowanie go w ogóle.

SERWIS

§ 52. 1. Z chwilą skierowania do uzgodnień, konsultacji publicznych lub opiniowania projektu założeń projektu ustawy, projektu ustawy lub projektu rozporządzenia organ wnioskujący udostępnia projekt w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Rządowego Centrum Legislacji, w serwisie Rządowy Proces Legislacyjny, zwanym dalej „RPL”.
2. Jeżeli projekt został skierowany do uzgodnień, konsultacji publicznych lub opiniowania w różnych terminach, udostępnienie w RPL następuje z chwilą wykonania pierwszej z tych czynności.
3. Udostępnieniu w RPL podlegają również wszelkie dokumenty dotyczące prac nad projektem, w tym zgłoszenia zainteresowania pracami nad projektem wniesione w trybie przepisów o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa.

Z § 52 Regulaminu wynika, że o rozpoczęciu procesu konsultacji społecznych można dowiedzieć się ze strony internetowej RCL.

Praktyczna uwaga: można założyć bezpłatne konto na serwisie RPL oraz zaznaczyć odpowiednie hasła, które będą określały akty, które są w centrum naszego zainteresowania. W ten sposób od razu po udostępnieniu w serwisie dokumentu w ramach konkretnego procesu legislacyjnego, taki użytkownik otrzyma automatyczne powiadomienie na skrzynkę mailową.
Alternatywnym sposobem śledzenia prac na RPL jest odwiedzanie serwisu do 3-5 dni w celu ręcznego przeglądania najnowszych zmian.

2. Wytyczne do przeprowadzenia oceny wpływu oraz konsultacji publicznych w ramach rządowego procesu legislacyjnego i Siedem Zasad Konsultacji

Wytyczne w znacznej mierze opierają się na skutecznym wdrożeniu Siedmiu Zasad Konsultacji, na które składają się:

  1. Dobra wiara,
  2. Powszechność,
  3. Przejrzystość,
  4. Responsywność,
  5. Koordynacja,
  6. Przewidywalność,
  7. Poszanowanie interesu ogólnego.

DOBRA WIARA
Oparcie konsultacji społecznych na dobrej wierze oznacza, że są one prowadzone w duchu dialogu obywatelskiego, a zatem strony słuchają się wzajemnie i wykazują wolę zrozumienia odmiennych argumentów.
W rezultacie, wnioskodawca powinien być gotowy na otrzymanie opinii krytycznych, rozpatrzenie ich i ewentualne wprowadzenie zmian do projektu i vice versa.
Dobra wiara oznacza również, że organizator konsultacji przedstawia w sposób jasny i zrozumiały zasady konsultacji (konkretne terminy zbierania uwag, ogłoszenia rezultatów i podsumowania wyników), materiały przygotowane do konsultacji są rzetelne, możliwie zwięzłe i zrozumiałe oraz, że wyznaczone warunki umożliwiają rzeczywisty udział w konsultacjach, a nie są iluzorycznymi i niemożliwymi do spełnienia warunkami (np. termin 3 dni na nadesłanie uwag ogłoszony w piątek, lub 7 dni na zgłoszenie uwag do projektu zmiany ustawy mającego 100 stron uzasadnienia i 50 stron proponowanej treści).

POWSZECHNOŚĆ
Powszechność ma na celu umożliwienie wzięcia udziału w konsultacjach wszystkim zainteresowanym osobom.
Organizator powinien zatem publicznie poinformować o konsultacjach (na stronie Biuletynu Informacji Publicznej, BIP), w serwisie RPL lub na stronie internetowej ministerstwa odpowiedzialnego za dane konsultacje) a także podejmować inne starania w celu aktywnego dotarcia do grup osób zainteresowanych danym projektem (np. poprzez przesyłanie drogą pocztową lub mailową pism o wszczęciu konsultacji). W efekcie wyłącznie opublikowanie informacji o konsultacjach na stronach internetowych nie może zostać uznana za wystarczające.
W Wytycznych zaleca korzystanie się z serwisu konsultacje.gov.pl, który niestety nie działa [sic!]. Ponadto, organizator konsultacji powinien prowadzić publiczną listę podmiotów zainteresowanych daną tematyką. Takie rozwiązanie byłoby bardzo korzystne, gdyż aktualnie lista podmiotów, do których rozsyłane są pisma z informacją o rozpoczęciu konsultacji, nie jest w żadnym zakresie upubliczniona, a o jej składzie można dowiedzieć się dopiero w momencie udostępnienia pisma przewodniego do konsultacji. Prowadzenie publicznego wykazu stwarzałoby możliwość zgłoszenia się zainteresowanym podmiotom do konkretnych zagadnień, a w efekcie zapewniałoby, że nie umknęłyby im prace nad daną propozycją zmiany prawa.
Co ważne, z technicznego punktu widzenia, udostępnione materiały powinny być przygotowane w formacie umożliwiającym przeszukiwanie i kopiowanie treści (czyli w szczególności nie powinny być to skanowane wydruki dokumentów).
Sam przedmiot konsultacji powinien zostać przedstawiony w sposób zrozumiały dla zainteresowanych nim obywateli – należy zatem unikać ograniczania się do przedstawienia jedynie projektu zmian wraz z ich uzasadnieniem, opisanych językiem technokratycznym, który nie pozwala na zrozumienie sedna proponowanych rozwiązań.
Dla zwiększenia standardu powszechności należy dobrać odpowiednią metodę i technikę prowadzenia konsultacji np. prowadzenie konsultacji wyłącznie w formie pisemnej może stanowić znaczne utrudnienie dla osób niepełnosprawnych.

PRZEJRZYSTOŚĆ
Cel, reguły, przebieg i wynik konsultacji musi być powszechnie dostępny. Organizator jest odpowiedzialny za udostępnienie harmonogramu konsultacji oraz umieszczanie bez zbędnej zwłoki kolejnych wersji projektu, a także zgłaszanych uwag.
Wszystkie zgłoszone uwagi, informacje o ich autorach, a także odpowiedź organu powinny być jawne.
Opinie anonimowe nie są przyjmowane.
Zamknięte spotkania eksperckie nie mogą być traktowane jako konsultacje publiczne.

RESPONSYWNOŚĆ
Każdy zgłaszający uwagi powinien uzyskać merytoryczną odpowiedź w terminie określonym na początku konsultacji.
Podsumowanie konsultacji (raport), zawierające merytoryczne odniesienie do uwag powinno być publicznie dostępne, a jego udostępnienie powinno być powiązane z udostępnieniem zmienionego projektu oraz opisu dalszych kroków.
Odpowiedzi na zgłoszone uwagi muszą być uzasadnione, zrozumiałe dla zgłaszających, a w przypadku dużej ilości uwag indywidualnych organizator może opublikować zbiorcze odpowiedzi w jednym ogólnodostępnym miejscu tak, aby osoby zgłaszające opinie miały okazję się z nimi zapoznać.

KOORDYNACJA
Konsultacje publiczne powinny posiadać „gospodarza” odpowiedzialnego politycznie i organizacyjnie za ich przebieg. „Gospodarz” powinien zostać wskazany na początku konsultacji. Może on również wyznaczyć koordynatora procesu, który powinien być również wskazany na początku konsultacji.

PRZEWIDYWALNOŚĆ
Konsultacje powinny być przeprowadzone w zaplanowany sposób w oparciu o czytelne reguły.
Akceptowanie już wcześniej podjętych decyzji nie stanowi konsultacji publicznych.
Nie można nazwać konsultacjami zbierania opinii w czasie krótszym niż 7 dni.
Co do zasady proces konsultacji jest poprawny, jeśli:

  • zostaje uruchomiony na możliwie wstępnym etapie tworzenia polityk publicznych i ich założeń,
  • czas przeznaczony na wyrażenie opinii na każdym etapie prac nie jest krótszy niż 7 dni, a 14 dni w przypadku aktu normatywnego (zalecane 21 dni),
  • w harmonogramie konsultacji przewidziany jest czas na analizę opinii i przygotowanie odpowiedzi.

POSZANOWANIE DOBRA OGÓLNEGO I INTERESU PUBLICZNEGO
Organizator konsultacji, przygotowując ostateczną wersję proponowanych zmian kieruje się interesem publicznym, a nie interesem indywidualnych grup.
Ktoś, kto zgłosił uwagę nieuwzględnioną w ostatecznym stanowisku organizatora konsultacji, ma prawo dowiedzieć się, jakie stały za tym przesłanki.

3. Uwagi krytyczne

Prace nad wypracowaniem i skutecznym wdrożeniem w prace administracji zasad i kodeksu konsultacji trwają od kilkunastu lat. Pomimo wypracowania samego tekstu zasad, a także wytycznych opisanych powyżej, sam proces napotyka na wiele trudności, które zostały opisane już w 2013 roku (zob. Konsultacje społeczne – jak sprawić by były lepsze? Propozycja Kodeksu Konsultacji i ścieżka wdrożenia) to trwają do dzisiaj. Do najważniejszych z nich można zaliczyć:

1) Bariery prawne

  1. Zapisy dotyczące zasad przeprowadzania konsultacji znajdują się w akcie prawa wewnętrznego (Regulamin pracy Rady Ministrów) a także w dokumentach o charakterze „miękkim” (Wytyczne i Kodeks wraz z Siedmioma Zasadami), których naruszenie w istocie nie powoduje żadnych negatywnych konsekwencji dla organu odpowiedzialnego za dany projekt zmian w prawie. Publiczna debata oraz podjęcie kroków w kierunku przyjęcia ustawy regulującej całość procesu legislacyjnego (w tym konsultacji społecznych) są konieczne.
  2. Brak skutecznego sposobu monitoringu/zgłaszania naruszeń w procesie konsultacji (problem z egzekwowaniem istniejących zapisów Regulaminu pracy Rady Ministrów i Wytycznych). Taki mechanizm jest potrzebny w przypadku realizowania konsultacji w sposób zbyt wąski, zbyt pośpieszny lub iluzoryczny (brak szans na rzeczywiste zmiany proponowanego nowego aktu prawnego), a także w przypadku całkowitego zaniechania przeprowadzenia konsultacji mimo, że było to wymagane lub społecznie niezbędne.

2) Bariery dot. postaw w administracji

  1. Brak wiary w sens konsultacji, przy założeniu, że posiadanie mandatu demokratycznego jest wystarczające, a konsultacje ograniczają procesy demokratyczne, podczas gdy w rzeczywistości stanowią one o sile demokracji.
  2. Pozorność konsultacji, wynikająca z oddzielenia prac merytorycznych od politycznej odpowiedzialności i decyzji, co przekłada się na zniechęcenie urzędników, którzy wiedzą, że „z góry” dana decyzja nie zostanie zmieniona.
  3. Obawa przed konfliktem i generowaniem niemożliwych do zaspokojenia oczekiwań, w przypadku gdy urzędnicy traktują proces konsultacji jako „furtkę” do „koncertu życzeń” obywateli, a także jako źródło konfliktu. W rzeczywistości rezygnacja z konsultacji nie pomoże rozwiązać konfliktu, a jedynie przesunie go w miejscu i czasie.

3) Bariery dot. wiedzy i umiejętności

  1. Mylne rozumienie sedna procesu i utożsamianie go z negocjacjami lub zasięganiem opinii ekspertów.
  2. Brak umiejętności sprawnego przeprowadzenia procesu – często mamy do czynienia z brakiem zdefiniowanego celu konsultacji, ubóstwem form pomimo szerokiego wyboru metod i technik, a także brakiem formułowania konkretnych pytań do obywateli i przygotowywanie materiałów w żargonie technicznym.

4) Bariery organizacyjne

  1. Złe nawyki – zbyt duży pośpiech w opracowywaniu zmian legislacyjnych, przy którym konsultacje publiczne są postrzegane jako dodatkowy ciężar i przedłużenie całego procesu.
  2. Brak wystarczających zasobów po stronie administracji (finansowych i kadrowych).
  3. Zbyt słabe zaplecze eksperckie organizacji biorących udział w konsultacjach, co wynika ze słabego zaplecza finansowego organizacji pozarządowych, które mogłyby przedstawić konkretne propozycje zmian do analizy dla specjalisty w danej dziedzinie.

5) Bariery dot. postaw i niewystarczających umiejętności uczestników

  1. Niska świadomość praw obywatelskich i kultury debaty przekładająca się na niskie zaangażowanie po stronie uczestników, brak odpowiednich kompetencji i działanie wyłącznie w interesie własnym lub bardzo wąsko rozumianym interesie publicznym.

III. Technologia a konsultacje społeczne

Należy podkreślić pozytywny wpływ rozwoju technologicznego, który ułatwia partycypację publiczną poprzez możliwość skorzystania z nowych i różnorodnych technik, które pozwalają na dotarcie do szerokiej rzeszy odbiorców (Internet, telefony komórkowe, serwisy społecznościowe, grupy dyskusyjne, itd.). Również w procesie konsultacji społecznych zauważono potrzebę i przydatność stosowania zróżnicowanych metod zasięgania opinii. W ten sposób powstał obszerny dokument zawierający rekomendowane Narzędzia, techniki i metody badań społecznych możliwe do zastosowania w ramach pogłębionych konsultacji publicznych projektów rządowych aktów normatywnych.
Wśród najczęściej stosowanych w procesie konsultacji aktów normatywnych można wymienić takie metody jak:

  1. konsultacje pisemne wykorzystujące pocztę elektroniczną i tradycyjną oraz kwestionariusze on-line oraz,
  2. konsultacje pisemne z wykorzystaniem specjalnych platform internetowych.

Należy jednak podkreślić, że konsultacje mogą również przyjąć formę:

  • otwarte spotkania konsultacyjne,
  • spotkania konsultacyjne dla uczestników konsultacji pisemnych,
  • wysłuchanie publiczne,
  • spotkania grup roboczych,
  • warsztaty przyszłościowe,
  • sondaż deliberatywny,
  • sąd obywatelski,
  • panel deliberacyjny,
  • komórki planujące,
  • 21st Century Town Meeting,
  • panel obywatelski,
  • indywidualny wywiad pogłębiony,
  • zogniskowany wywiad grupowy,
  • reprezentatywne badania ankietowane i kwestionariuszowe,
  • stała konferencja.

IV. Źródła wiedzy

W celu zapoznania się ze szczegółowymi i okresowymi ocenami jakości procesu stanowienia prawa w Polsce zapraszamy do odwiedzenia strony Obywatelskiego Forum Legislacji. Aby poszerzyć wiedzę na temat procesów partycypacyjnych w ogóle zapraszamy na portal Partycypacja Obywatelska, który powstał w ramach programu Laboratorium Partycypacji Obywatelskiej i jest prowadzony przez zespół Laboratorium oraz Fundację Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych (FISE).

artykuły

Stow. Ekologiczne
EKO-UNIA

Od 1994 r. realizuje projekty ekologiczne i społeczne zgodne z zasadą zrównoważonego rozwoju.Działania mają zasięg lokalny, krajowy i międzynarodowy.
strona Stowarzyszenia
Koalicja Ratujmy Rzeki
skupia organizacje zajmujące się ochroną polskich rzek, potoków, obszarów wodnobłotnych, jak również naukowców, osoby, samorządy i instytucje, dla których los polskich rzek i ekosystemów wodnych jest istotny. Istniejemy od 2016r. strona Stowarzyszenia
Towarzystwo na rzecz Ziemi
działa na rzecz zachowania, ochraniania i odtwarzania dziedzictwa przyrodniczego oraz ochrony zdrowia i życia ludzi przed szkodliwym oddziaływaniem zanieczyszczeń
strona Stowarzyszenia
Projekt „Strażnicy dobrego stanu wód -monitoring regulacji środowiskowych” jest współfinansowany w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, numer umowy POWR.02.16.00-00-0070/17-00.
kontakt:
Stowarzyszenie Ekologiczne "EKO-UNIA"
ul. Białoskórnicza 26
50-134 Wrocław
email: info@eko-unia.org.pl
tel./fax +48 71 344 22 64   Skype: eko.unia
logos
Licencja Creative Commons Materiały zgromadzone na serwisie dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe