Odcinek rzeki Dunajec od zbiornika wodnego w Czchowie do ujścia od 10 lat jest formalnie objęty ochroną w postaci siedliskowego obszaru Natura 2000 „Dolny Dunajec” PLH120085. Mimo tego, rzeka na tym odcinku wciąż poddawana jest silnej antropopresji. Negatywne uwarunkowania wynikające z przyczyn „historycznych”, jak regulacja i zawężenie koryta, posadowienie zapór, pozysk żwiru, czy rozbudowa okołokorytowej infrastrukury, są pogłębiane przez aktualne działania, a przedsięwzięcia planowane, dla których toczą się postępowania lub/i wpisane są w krajowe i lokalne strategie, w głównej mierze mogą tylko ten trend pogorszyć. Rzeka na tym dolnym odcinku jest pozbawiona dostaw rumoszu wleczonego z wyższych partii rzeki i jej dopływów poprzez zbiorniki wodne Rożnów i Czchów. Dno rzeki jest silnie wyerodowane, a materiał żwirowy jest niezbędny do
zachowania siedlisk przyrodniczych oraz gatunków dla których ochrony obszar został powołany (kamieńce 3220, 3240; ryby: brzanka, głowacz białopłetwy, boleń, łosoś, minóg strumieniowy).
Dodatkowo, istniejąca infrastruktura oraz przedsięwzięcia znacząco ograniczają dostawę rumoszu z erozji bocznej. Do takiego stanu rzeczy dochodzą liczne wnioski o pobór żwiru bezpośrednio z koryta
rzeki oraz z odcinków międzywala. Postępuje również odcinkowe umacnianie erodowanych odcinków brzegów, co niestety jest często powiązane z częściową lub całościową likwidacją odsypisk – kamieńców. Dodatkowo, w zaawansowanej procedurze są dwie elektrownie wodne z planowanym podpiętrzeniem wód rzeki, a jeszcze kilka lat temu na tym odcinku rzeki planowano wykonanie pod tym kątem kilkunastu nowych stopni. Taki stan rzeczy powoduje, że ochrona obszaru mimo uchwalonego planu zadań ochronnych nie działa zadowalająco.
Dotychczasowe doświadczenia pozwalają na wysunięcie wniosku, że nie wszystkie przedsięwzięcia mające cechy negatywnych oddziaływań na obszar Natura 2000 przechodzą właściwą ocenę oddziaływania, a w jednostkowej
ocenie przedsięwzięć (jeśli już jest wykonywana) często nie są brane pod uwagę oddziaływania skumulowane z innymi działaniami czy uwarunkowaniami, a jeśli już – to wybiórczo. Rozwiązaniem pomocniczym w tej kwestii ma być niniejsze opracowanie, będące próbą zebrania w całość tego typu (mogących negatywnie oddziaływać na obszar) działań planowanych i zrealizowanych, w odniesieniu dla całego obszaru. Taka kompilacja pozwoli na wysunięcie rzeczowych wniosków co do skuteczności dotychczas podejmowanych środków ochrony (w tym kontrola administracyjna zamierzeń inwestycyjnych, realizacja zadań ochronnych itp.). Szczególnie – mając na uwadze procesy
morfologiczne koryta – możliwość ich dalszego zachowania w kontekście przedmiotów ochrony obszaru, a także innych chronionych prawem gatunków związanych z korytem rzecznym.
Autor ma nadzieje, że takie całościowe ujęcie pozwoli na bardziej skuteczną ochronę doliny Dunajca nie tylko zaangażowanym organizacjom ekologicznym, ale również organom odpowiedzialnym za ochronę przyrody i wydawanie stosownych zezwoleń. Docelowo, opracowanie powinno posłużyć dyskusji na temat przyszłości ochrony tego obszaru, a co za tym idzie – również realizacji konkretnych działań ochronnych.
Aby dowiedzieć się więcej pobierz ekspertyzę.
POBIERZ EKSPERTYZĘ
Materiały zgromadzone na serwisie dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe
